Targi PLASTPOL: Gospodarka o obiegu zamkniętym - Fakty i Mity

Gospodarka o obiegu zamkniętym jest jednym z ważnych tamatów poruszanych podczas
targów PLASTPOL w Targach Kielce.

O sile europejskiego przemysłu tworzyw sztucznych stanowi obecnie ponad 60.000 firm, w większości małych i średnich przedsiębiorstw, zatrudniających ponad 1,5 miliona osób i generujących obrót w wysokości blisko 350 miliardów euro w 2016 roku. Warto dodać, że UE zużywa obecnie około 50 milionów ton tworzyw sztucznych rocznie i przewiduje się, że popyt na tworzywa sztuczne będzie nadal rosnąć.Zbyt często jednak obecne metody produkcji, stosowania i usuwania tworzyw sztucznych uniemożliwiają uzyskanie korzyści gospodarczych, jakie oferuje bardziej, i szkodzą środowisku naturalnemu.

Należy w związku z tym, jak najszybciej rozwiązać problemy dotyczące środowiska, które dziś kładą się cieniem na produkcji, stosowaniu i konsumpcji tworzyw sztucznych. Jedną z najbardziej widocznych i alarmujących oznak tych problemów są miliony ton odpadów z tworzyw sztucznych, które co roku trafiają do oceanów, wzbudzając coraz większe zaniepokojenie opinii publicznej. Tym samym projektowanie „w pełni świadomych” produktów z tworzyw sztucznych i racjonalne wykorzystywanie odpadów z tworzyw sztucznych jako zasobu na końcu okresu użytkowania produktów, to kluczowe elementy gospodarki o obiegu zamkniętym (ang. „circular economy”).

Przeanalizowanie i ulepszenie funkcjonowania tak złożonego łańcucha wartości wymaga podjęcia wysiłków i zacieśnienia współpracy przez wszystkie główne zainteresowane podmioty, od producentów, poprzez podmioty zajmujące się recyklingiem i sprzedażą detaliczną, po konsumentów. Wymaga to również innowacyjności i wspólnej wizji, aby właściwie ukierunkować inwestycje.

Wyzwania dla tworzyw sztucznych na najbliższe lata

Przemysł tworzyw sztucznych jest bardzo ważny dla gospodarki europejskiej, a położenie większego nacisku na jego zrównoważone funkcjonowanie może stworzyć nowe możliwości w zakresie innowacyjności, konkurencyjności i tworzenia miejsc pracy, zgodnie z celami odnowionej strategii dotyczącej polityki przemysłowej UE.

W grudniu 2015 r. Komisja przyjęła plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym. Stwierdziła w nim, że tworzywa sztuczne mają kluczowe znaczenie i zobowiązała się, że „przygotuje strategię dotyczącą wyzwań związanych z tworzywami sztucznymi w całym łańcuchu wartości

i uwzględniającą ich cały cykl życia”. W 2017 r. Komisja potwierdziła, że skoncentruje się na kwestii produkcji i stosowania tworzyw sztucznych oraz, że będzie dążyć do tego, aby do 2030 r. wszystkie opakowania z tworzyw sztucznych nadawały się do recyklingu. Publikacja przez Komisję Europejską strategii dotyczącej tworzyw sztucznych w gospodarce o obiegu zamkniętym (GOZ) ma stanowić bardzo duży bodziec dla branży tworzyw sztucznych w kierunku zwiększenia stopnia wykorzystania materiałów, które przynoszą społeczeństwu wyjątkowe korzyści.

Dzięki swojej wszechstronności, szerokiemu spektrum właściwości oraz wysokiej efektywności tworzywa sztuczne stały się kluczowymi materiałami w strategicznych sektorach, takich jak opakowania, budownictwo i budowa, transport, energia odnawialna, urządzenia medyczne. Co więcej, tworzywa sztuczne umożliwiły wprowadzanie innowacji w wielu innych sektorach, umożliwiając rozwój produktów i rozwiązań, które nie istniałyby dzisiaj bez tych materiałów.

Przyszłość to recykling i efektywne wykorzystywanie zasobów

Pozycja UE sprawia, że może ona odegrać przewodnią rolę w przejściu na tworzywa sztuczne przyszłości. Niniejsza strategia określa fundamenty nowej gospodarki tworzywami sztucznymi, w której produkcja tworzyw sztucznych i produkty z nich wykonane są w pełni dostosowane do potrzeb w zakresie ponownego użycia, naprawy i recyklingu oraz w której opracowywane są i promowane bardziej zrównoważone materiały. Podejście to zapewni większą wartość dodaną i dobrobyt w Europie oraz zwiększy innowacyjność. Równocześnie ograniczone zostanie zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi i jego niekorzystny wpływ na życie ludzi i na środowisko. Poprzez realizację powyższych celów strategia ta przyczyni się również do osiągnięcia priorytetu określonego przez obecną Komisję, jakim jest unia energetyczna zgodna z zasadami nowoczesnej, niskoemisyjnej, zasobo - i energooszczędnej gospodarki, oraz do realizacji celów zrównoważonego rozwoju na 2030 r. i porozumienia paryskiego.

W strategii zawarto najważniejsze zobowiązania do działania na poziomie UE. Konieczny jest jednak także udział sektora prywatnego oraz organów krajowych i władz regionalnych, miast i obywateli. Z kolei osiągnięcie zmian poza granicami UE będzie wymagało zaangażowania na szczeblu międzynarodowym. Podejmując zdecydowane i skoordynowane wysiłki, Europa może zmienić wyzwania w szanse i dać przykład dla energicznych działań na poziomie międzynarodowym.

W 2016 r. zebrano 27 mln ton odpadów z tworzyw sztucznych w Europie, z czego 27% nadal trafiało na składowisko, co doprowadziło do utraty cennych zasobów. Około 8,4 miliona ton trafiło do zakładów recyklingu, a 11,3 miliona ton zostało poddanych przeróbce energii. To pokazuje, że istnieje wyraźna przestrzeń do poprawy, oparta w przypadku tworzyw sztucznych o stworzenie prawdziwego obiegu i poprawę efektywności wykorzystania zasobów. Dzięki temu tworzywa sztuczne przyspieszą ich wkład w realizację celów europejskiej gospodarki o obiegu zamkniętym, polegających na zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych, zwiększeniu efektywności wykorzystania zasobów i tworzeniu nowych miejsc pracy. Można to osiągnąć zarówno poprzez unikanie niepotrzebnych strat materiałowych i strat energii w całym cyklu życia produktów, jak i maksymalizację ich wartości poprzez utrzymywanie zasobów „krążących” o wiele więcej razy niż obecnie.

KK